Op het Amsterdamse Museumplein vlak voor het Stedelijk Museum staan negen in het oog vallende billboards opgesteld in het kader van The Stigma Project. De foto’s op deze metershoge zuilen laten onherkenbare portretten zien van 18 hiv-geinfecteerde Nederlanders. Afgelopen vrijdag was de opening van de tentoonstelling en de presentatie van het gelijknamige ‘dikke magazine’, zoals een van de bezoekers het noemde. De Gaykrant nam een kijkje. “Er heerst nog altijd een stigma op hiv.”
Tekst: Paul Hofman
Hoewel hiv en aids niet meer levensbedreigend en dodelijk zijn, zoals in de vroege jaren tachtig, is er het onderwerp nog steeds taboe. In Nederland leven ruim 22.000 mensen met hiv. Het grootste deel van hen wordt behandeld. Inmiddels is hiv, net als bijvoorbeeld diabetes, een chronische ziekte geworden. Iemand die met hiv is besmet en er medicijnen voor neemt, kan gezonde kinderen krijgen en net zo oud worden als iemand zonder hiv. Toch blijft dat stigma. Hoe komt dit eigenlijk?
“Ik schrik ervan hoe weinig ‘het publiek’ weet over de huidige stand van zaken rondom hiv.”
Fotografe Marjolein Annegarn
Voor fotografe Marjolein Annegarn (zelf hiv-positief) was het een reden een aantal van deze mensen in beeld te brengen. Onherkenbaar, dat wel. “Want deze mensen kunnen niet in alle situaties open zijn over hun hiv-status. Dat gaat me aan het hart. Zoveel mensen in eenzaamheid met hun geheim moeten leven. Ik schrik ervan hoe weinig ‘het publiek’ weet over de huidige stand van zaken rondom hiv. Dat werkt het stigma in de hand.” volgens de fotografe.
Zelf kreeg ze ook diverse malen te maken met vooroordelen. Zo vertelde ze tijdens de presentatie over haar tandarts die alleen een afspraak voor een behandeling aan het einde van de middag met haar wilde maken. “Ik vroeg haar wat daarvan de reden was. Nou, antwoordde ze: ze moest haar instrumenten dan extra schoonmaken en dat kost tijd. Ik was verbijsterd en antwoordde dat ik mocht hopen dat ze dat na iedere patiënt deed.”
Een aantal van de geportretteerden was aanwezig bij de opening. Zij hebben niet alleen te maken met de lichamelijke en emotionele gevolgen van hun infectie, maar ook met mensen die afstand houden en hen vermijden. Professor Reiss van het Amsterdam UMC omschreef het zo: “De strijd van de medische wetenschap tegen hiv is eigenlijk een groot succes. Begin jaren tachtig brak een mysterieuze epidemie uit: talloze mensen overleden aan een ziekte waarvan artsen aanvankelijk niets begrepen. In 1984 werd de oorzaak gevonden: een virus dat de naam hiv kreeg. In 1996, twaalf jaar later dus, was er een therapie waardoor de ziekte geen doodvonnis meer is.” Het is tragisch dat door het stigma rond hiv niet iedereen, die leeft met het virus, van dat succes kan profiteren.”
“De strijd van de medische wetenschap tegen hiv is eigenlijk een groot succes.” – Prof. Reiss (Amsterdam UMC)
De Gaykrant sprak met enkele betrokkenen en stelde vast dat mythevorming en verouderde informatie een belangrijke rol spelen bij de stigmatisering. Ze delen hun bezorgdheid dat mensen uit risicogroepen langer wachten om zich laten testen, Hierdoor kunnen zij het virus blijven verspreiden. Iets dat grote zorgen baart. Een van de gefotografeerden zei het zo: “Als mensen niet weten dat ik hiv heb en het onderwerp komt ter sprake, dan hoor je pas echt hoe men erover denkt. En dat is bepaald niet positief.”
De foto-expositie is tot 1 augustus te zien op het Amsterdamse Museumplein.
Binnenkort verschijnt een uitgebreid en openhartig interview met een van de geportretteerden. Houd onze site in de gaten.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
