Rutgers viert jubileum in bijzijn van Koning Willem-Alexander

Tekst: Joshua Zandberg

Vorige week vierde Rutgers (voorheen de Rutgers Stichting), kenniscentrum voor seksualiteit, haar vijftigjarig jubileum. Dat werd gevierd met een bijeenkomst in aanwezigheid van Koning Willem-Alexander. Voor komst van Zijne Majesteit was er veel aandacht voor het internationale werk van Rutgers; voor het Nederlands publiek misschien niet zo bekend maar daarom niet minder belangrijk. Drie jonge activisten uit verschillende landen, Bangladesh, Kenia en Oeganda, gingen samen met de plaatsvervanger van minister Kaag in gesprek over de rol en bijdrage van Nederland en Rutgers. Ze zetten zich in voor seksuele gezondheid, vragen aandacht voor HIV/AIDS awareness en preventie.

Wat indruk maakte was de LHBT-activist uit Kenia aan wie gevraagd werd waar hij het meest trots op is. Zijn antwoord: ‘dat mensen uit zijn omgeving hun houding ten opzichte van LHBT-ers ten positieve veranderen.’ Drie aanwezige activisten wezen op de discrepantie tussen moraal en rechten. Ook al worden de rechten van LHBT-ers, vrouwen en andere kwetsbare groepen bij wet geregeld: het is nog maar de vraag of daar in de praktijk echt iets van terecht komt. Want het bewerken van publieke opinie en moraal is in dat soort landen lastig: de opvattingen en vooroordelen over vrouwen, hoe relaties vorm te geven, seks, homo’s, transgenders zijn moeilijk te veranderen.

De koning kwam langs en sprak geen woord tijdens het openbare gedeelte dat hij bijwoonde maar je hoeft geen oranjefan te zijn om te begrijpen dat zijn aanwezigheid genoeg zegt. Hij woonde een paneldiscussie van experts, activisten en jongeren bij en leek op zijn gemak als er ‘vieze’ woorden werden gebruikt. Geen enkel onderwerp werd gemeden.

De held van de ochtend was de jongste vrouw (15 jaar); ze kwam nauwelijks aan het woord maar wat ze zei was kwetsbaar en daarmee krachtig. Nadat seksuologe Goedele Liekens had vastgesteld dat door het schoonheidsideaal van nu en de prestatiedruk van het internet en social media jongeren steeds later beginnen met seks vroeg Sophie Hilbrand aan deze tiener of zij seksueel actief is. Ze antwoordde ontkennend.

Heel voorzichtig vroeg Sophie of ze wil vertellen wat de reden is. Jazeker, die wilde zij geven. Omdat zij zich vergelijkt met anderen en zich dan onzeker over zichzelf en haar lijf voelt. Ze durft het nog niet aan. Je moet het maar durven met de koning, burgemeester, andere bobo’s en de camera’s van Shownieuws en de NOS voor je neus. Het publiek gaf haar terecht een luid applaus.

In het panel en gedurende andere onderdelen resoneerde de opvatting dat seksuele voorlichting begint met het opvoeden van de ouders die hun kinderen vaardigheden moeten aanleren om hen toe rusten voor deze tijd. Olave Basabose, zelfverklaard alleskunner, maakte duidelijk dat hij door een gebrek aan vaardigheden niet in staat was om op jonge leeftijd nee te zeggen tegen anderen terwijl hij dat wel nodig had. Ook zijn eerlijkheid en kwetsbaarheid over zijn eigen leven maakten zijn verhaal krachtig. Naast de constatering dat er wat betreft seksuele opvoeding en voorlichting in Nederland veel winst is geboekt in de afgelopen jaren vroeg hij aandacht voor hetgeen er nog is te doen.

Behalve Basaboses bijdrage was de hele bijeenkomst vrij hetero- en homonormatief gekleurd.. Ergens is dat logisch want dit is in Nederland een grote doelgroep maar met het oog op de toekomst omvat het nog niet het hele spectrum van mensen. In het licht van het wereldwijde inspanningen van Rutgers gaat het goed in Nederland. Maar er blijven nieuwe generaties komen met bijhorende uitdagingen. Daarom blijft het gesprek over (seksuele) identiteit, wat lekker, geil of spannend is en waar persoonlijke grenzen liggen, onverminderd nodig. En Rutgers dus ook.