Deze maand is het de Pride-maand waarin dit jaar herdacht wordt dat 50 jaar geleden in New York de Stonewall-rellen plaatsvonden. Bovendien worden de jubilea van twee bekende Amsterdamse homocafés gevierd, wat ons er aan herinnert dat ook het uitgaansleven veel aan de homo-emancipatie heeft bijgedragen.
Tekst: Peter Koop
Op 28 juni zal het precies 50 jaar geleden zijn dat in New York de Stonewall-rellen plaatsvonden. Deze ontstonden toen de politie een inval deed in de homobar Stonewall Inn aan de Christopher Street. De aanwezige homomannen, lesbische vrouwen en travestieten pikten zulk politiegeweld echter niet meer en vochten voor het eerst flink terug.
Om deze strijdbaarheid levend te houden werd het Gay Liberation Front (GLF) opgericht dat ter herdenking van de rellen op 28 juni 1970 de allereerste Gay Pride parade organiseerde. Dit kreeg navolging in tal van landen, maar in Nederland kwam er pas in 1977 een vergelijkbare protestoptocht, die sinds 1979 Roze Zaterdag heet en elk jaar in een andere stad gehouden wordt.
Nederlandse homogeschiedenis
Ook Pride Amsterdam staat dit jaar in het teken van 50 jaar Stonewall. Niet geheel onomstreden aangezien Nederland zelf een rijke geschiedenis op het gebied van de homo-emancipatie heeft. Weinig mensen weten daar van en het kan als een gemiste kans gezien worden dat de grootste Pride van ons land daar nu aan voorbij lijkt te gaat.
Dat geldt temeer omdat het dit jaar ook 50 jaar geleden is dat de allereerste Nederlandse homodemonstratie plaatsvond, zelfs nog een half jaar eerder dan de Amerikaanse Stonewall-rellen. Op 21 januari 1969 werd op het Binnenhof door zo’n 100 jonge homoseksuele mannen en vrouwen gedemonstreerd tegen artikel 248-bis van het Wetboek van Strafrecht. Dit artikel verbood homoseksuele contacten met personen onder de 21 jaar , terwijl heteroseksuele contacten al vanaf 16 jaar toegestaan waren.
De allereerste Nederlandse homodemonstratie vond een half jaar eerder plaats dan de Amerikaanse Stonewall rellen
Met deze demonstraties begon een periode waarin de homo- en lesbische beweging op activistische wijze naar buiten trad. Uitendelijk werd bereikt dat de wettelijke discriminatie werd afgeschaft en er op de meeste gebieden gelijke rechten kwamen.
Homo-uitgaansleven
Naast de politieke strijd was er echter ook een minder opvallende en nauwelijks goed beschreven emancipatie via het homo-uitgaansleven, waar homo’s en hetero’s elkaar op een ongedwongen en gezellige manier konden leren kennen. De oude homocafés hadden weliswaar ook al vaak een gemengd publiek, maar waren nog besloten en verborgen.
De eind jaren zestig opgerichte homoseksuele studentenwerkgroepen brachten daar verandering in door het organiseren van zogeheten integratiefeesten. Deze werden voor het eerst openlijk aangekondigd en waren voor iedereen toegankelijk en vervulden in de jaren zeventig een belangrijke rol in de ontmoeting van geëmancipeerde homo’s en ruimdenkende hetero’s. Het bekendste voorbeeld zijn de nog altijd bestaande feesten van de stichting PANN.
Het bekendste voorbeeld zijn de nog altijd bestaande feesten van de stichting PANN.
Vanaf 1980 openden ook reguliere homocafés hun ramen en deuren om geïnteresseerde hetero’s met het homoleven kennis te laten maken. Voorlopers hierbij waren lunchroom Downtown en café April in de Amsterdamse Reguliersdwarsstraat, terwijl het hoogtepunt werd bereikt met de extravagante homodiscotheek iT, waar in de jaren negentig homo’s en hetero’s uit binnen- en buitenland op af kwamen.
Jubilea van Soho en Havana
Ook deze vorm van emancipatie wordt deze maand met twee jubilea gevierd. Om te beginnen is er het 20-jarig jubileum van homocafé Soho, dat op 10 juni 1999 geopend werd. Dit was een paradepaardje van wijlen horecamagnaat Sjoerd Kooistra, die ook eigenaar was van de andere homozaken in de Reguliersdwarsstraat. Met zijn fraaie klassieke interieur is de Soho laagdrempelig toegankelijk: menig homo zette hier zijn eerste stappen in het homo-uitgaansleven en nam even makkelijk heterovrienden mee. Het jubileum van de Soho wordt gevierd met een feestavond op zondag 9 juni aanstaande.
Bijna synoniem voor de gastvrijheid van de homohoreca is het voormalige danscafé Havana
Bijna synoniem voor de gastvrijheid van de homohoreca is het voormalige danscafé Havana, dat op 29 juni 1989 eveneens in de Reguliersdwarsstraat geopend werd door Frans Monsma, die eerder al succes had met beroemde gay café April. De Havana was the place to be van de jaren negentig en nog altijd denkt menigeen met weemoed terug aan onder meer de grootse Hollywoodparties en de optredens van Nickie Nicole. Op zondag 30 juni zal er in de Soho een grote Havana-reünie zijn.
Later dit jaar, op 7 september, is het dan ook nog eens 30 jaar geleden dat de eerdergenoemde iT geopend werd, maar dat lijkt niet speciaal herdacht te gaan worden. Mogelijk gebeurt dat nog wanneer het op 21 november 25 jaar geleden is dat Manfred Langer overleed, de legendarische oprichter van deze wereldberoemde homodisco.
Coverfoto: Gasten van een Hollywoodparty buiten bij danscafé Havana, met Manfred Langer vooraan in het zwart (fotograaf onbekend)
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
