Eens in de zoveel tijd maak ik mee dat iemand het woord ‘flikker’ gebruikt als scheldwoord. Ongeveer alle keren dat ik dit hoor, maak ik hier een opmerking over. Dit kan variëren van een bijdehante opmerking tot expliciet laten weten dat ik daar niet van gediend ben en dat dat kwetsend is. Vaak krijg ik dan de reactie dat het niet de bedoeling was om mij te kwetsen en dat het ‘gewoon’ een grapje was. Afgezien van het feit dat het een overduidelijk signaal is dat deze persoon geen cabaretier (m/v) moet worden, heeft zijn of haar intentie er maar deels mee te maken. Iemand onbedoeld kwetsen, is nog steeds iemand kwetsen. Toch?
Kwetsen, kwetste, gekwetst
Sowieso betekent ‘kwetsen’: ‘verwonden’ of ‘beledigen’ en er wordt nergens iets gesteld over intenties. Als iemand aangeeft zich gekwetst te voelen over een bepaalde opmerking, handeling of gedrag, wordt er echter op gereageerd met de boodschap dat het niet de bedoeling was om te kwetsen. Veel mensen denken dat een dergelijke reactie an sich al een excuus is en zal inderdaad hier genoegen mee nemen.
Er zijn ook situaties waarin wrijving kan ontstaan tussen zender en ontvanger, zoals de zender die weigert zijn kwetsende gedrag aan te passen. Maar als de zender eerst aangeeft dat hij of zij geen kwade intenties heeft en vervolgens weigert het gedrag aan te passen, heeft de zender dan nog steeds geen kwade intenties? Als iemand weet dat bepaald gedrag kwetsend is en dit wordt wel voortgezet, dan veranderen de intenties per definitie: ze zijn dan wel kwetsend bedoeld.
In ieder geval gaat het altijd om de zender én de ontvanger bij een bepaalde boodschap.
Excuses
Laatst was ik die jongen waar ik mee date aan het kietelen en op een gegeven moment deed ik hem per ongeluk pijn. Ik heb vrijwel meteen gezegd dat het niet mijn intentie was om hem pijn te doen en mijn excuses aangeboden. Daarnaast ben ik er ook op gaan letten of ik hem niet een volgende keer pijn zou doen. Ik voelde me namelijk wel een beetje schuldig dat ik hem pijn deed, maar ik heb niet constant herhaald dat het niet mijn intentie was – in de hoop om zo mijn eigen gedrag goed te praten of zijn pijn te verzachten. Want ook al bedoelde ik het niet zo, ik deed hem alsnog pijn dus dan is het toch niet meer dan logisch om mijn excuses aan te bieden.
Waarom zou dit niet kunnen wanneer bepaalde uitspraken of gedragingen kwetsend zijn?
Reflectie en empathie zijn de oplossing voor dit onderliggende probleem. We kunnen ons allemaal situaties inbeelden waarin wij ons gekwetst voelen. Natuurlijk is er ook iets te zeggen over de zender die kwetst: hoogstwaarschijnlijk voelt hij of zij zich schuldig en misschien wel in een hoekje gedreven. Maar juist dan moeten we verder denken dan ons eigen gevoel en nagaan hoe we een ander gekwetst hebben. Als je zelf onbedoeld gediscrimineerd wordt, dan kwetst het je alsnog, toch?
Rocher Koendjbiharie
Rocher is afgestudeerd in International Public Management & Policy aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam. Daarnaast heeft Rocher een jaar lang columns geschreven voor Erasmus Magazine en schrijft hij zijn eigen columns via zijn Medium-account.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
