Op de openingsavond van de Curaçao Pride eind september werd namens de gay community op het Caribische eiland een bijzonder wetsontwerp overhandigd aan een parlementslid. Het ‘ontwerp openstelling huwelijk’ heeft tot doel de discriminatoire behandeling wegens het verbod te mogen huwen, op te heffen voor LHBT+-ers. Op Curaçao had De Gaykrant een gesprek met jurist David Wever (39), een van de schrijvers van het wetsvoorstel.
Tekst: Paul Hofman
Gelijke behandeling
De op Aruba geboren advocaat vertrok op zijn achttiende naar Nederland om rechten te gaan studeren. Hij zou hij er bijna tien jaar blijven. Het bloed kroop nu eenmaal waar het niet gaan kon en hij vertrok weer naar zijn vaderland om zijn carrière als advocaat te starten. Sinds vijf jaar is hij partner van een advocatenkantoor. Op Curaçao zette hij in zijn eentje een vestiging op. Zijn praktijk is gericht op ondernemingsrecht waarbij hij de specialisatie vliegtuigregistraties en financieringen heeft. Regelmatig staat hij in de rechtbank. In zijn spaarzame vrije tijd werkte hij met een Mirto Murray – ook advocaat – samen aan het wetsvoorstel.
“Openstelling van het huwelijk is de enige weg”
Hoe kwam dit eigenlijk tot stand?
“Het wetsvoorstel moet vergezeld zijn van een memorie van toelichting, waar onder meer het doel van het voorstel dient te worden uitgelegd. Aangezien het recht op gelijke behandeling onze grootste motivatie is, zijn wij gaan kijken wat gelijkheid van het huwelijk betekent. Daarbij zijn wij gaan kijken welke rol het gelijkheidsbeginsel in verschillende landen bij openstelling huwelijk heeft gespeeld. Om te beginnen is onderzoek gedaan naar het proces binnen ons eigen Koninkrijk. Nederland heeft als eerste land het huwelijk opengesteld en heeft dat later ook op de ’speciale gemeenten’ Bonaire, Sint Eustatius en Saba ingevoerd. In beide gevallen speelde het recht op gelijke behandeling een cruciale rol. Ook in de andere onderzochte landen was dat het geval. De ontwikkeling van het gelijkheidsbeginsel in deze landen is door ons gebruikt om te beargumenteren dat er geen enkele rechtvaardiging bestaat om nog langer op Curaçao met het huwelijk te discrimineren.”
Jullie zijn iets meer dan een jaar geleden begonnen?
“Een groep van mensen van verschillende disciplines kwam in een hotel op Curaçao bij elkaar om een weg naar gelijkheid voor de LHBT gemeenschap te bespreken. Ik ben uitgenodigd om daar deel van uit te maken, door de ervaring die ik in het jaar 2016 heb opgedaan bij het wetgevingsproces op Aruba. Op dit eiland is namelijk in datzelfde jaar een wetsvoorstel voor de invoering van het geregistreerd partnerschap aangenomen. In die periode was ik actief bij politici aan het lobbyen en heb ook enkele (consensus) wetsvoorstellen van commentaar voorzien.
De werkgroep, die aanvankelijk de naam ‘Grupo 335’ kreeg (naar het nummer van de hotelkamer), besloot de krachten te bundelen om gelijke rechten te bereiken. Regelmatig kwamen we bijeen om een plan op te stellen, hoe wij dit zouden aanpakken. Zo bespraken we om statenleden te vinden die bereid zouden zijn om, gebruikmakend van hun recht van initiatief, een wetsvoorstel bij de Staten van Curaçao in te dienen. Burgers kunnen namelijk niet zelf een wetsvoorstel bij het parlement indienen. Uiteraard beseften wij dat politici niet graag hun nek voor dit onderwerp zouden willen uitsteken. Zelfs de meest welwillende politici denken vaak in termen van herkiesbaarheid. Daarbij denken ze dat het volk tegen zo’n onderwerp zouden zijn en laten zich daardoor leiden. Ons plan kon daarom niet beperkt worden tot het zoeken van een of meer welwillende politici. Ook belangrijk is om de achterban van de politieke partijen te informeren van de noodzaak mensen gelijk te behandelen, zodat zij op hun beurt hun vertegenwoordigers eerlijk kunnen houden.
“Stilzitten van politici wordt niet langer geaccepteerd”
Later hebben wij ook de krachten gebundeld met de homobelangenorganisaties FOKO en GayPro Curaçao die samen met onze werkgroep de nieuwe platform Igualdat Kòrsou vormen. Dit platform kwam al gauw tot de conclusie dat het openstellen van het huwelijk de enige echte weg is naar volledige erkenning en bescherming van relaties van paren van gelijk geslacht onder ons recht. Daarna zijn we meteen aan de slag gegaan met het opstellen van het wetsontwerp. Nadat het af was zijn wij gaan zoeken naar een mooi moment om het te presenteren. En dat vonden we in de openingsceremonie van Pride Curaçao 2018.”
Wat maakt dit opgestelde wetsvoorstel zo bijzonder?
“Dat het wetsvoorstel van de gemeenschap komt is op zich al bijzonder. Het geeft de boodschap dat het stilzitten van de politiek in het licht van schending van fundamentele rechten van burgers niet meer wordt geaccepteerd. Als de politiek zelf niet tot actie komt dan doen wij het wel voor ze. Zo kan niet (langer) gescholen worden achter dat de middelen er niet zijn om het voorstel te ontwikkelen of dat dit geen prioriteit heeft. Het is nu tijd voor actie. Een kwestie ook van te doen wat juist is, staan aan de goede kant van de geschiedenis en er voor te zorgen dat het wetsvoorstel wordt aangenomen.”
“Homoseksualiteit is een keuze beweren tegenstanders.”
Hoe ervaar jij de tegenstand van de bevolking?
“Op de eilanden is er nog veel onwetendheid over homoseksualiteit in het algemeen. Men denkt nog (te) vaak dat het een keuze is, maar ook in termen van dat het een ziekte zou zijn of dat de mensen door de duivel bezeten zouden zijn. Sommige argumenten van tegenstanders van de tegenstand zijn van religieuze aard, wat ik maar moet zien te respecteren. Maar andere zoeken rechtvaardiging voor hun homofobie daar ook in. Daar heb ik minder begrip voor. Dat bepaalde mensen zich minder respectvol uitlaten over dit onderwerp ben ik al gewend. Als groep hebben wij besloten het vooral te richten op voorlichting en te werken aan verdraagzaamheid. Het draait erom dat tot een besef wordt gekomen dat mensen vrij zijn naar hun eigen levensovertuigingen te leven, maar dat dit geen consequenties mag hebben voor rechten van anderen.”
Wanneer verwacht jij dat het eerste homohuwelijk kan worden gesloten op Curaçao?
Denkt even na: “Ik durf nu nog niet een uitspraak te doen van wanneer van gelijkheid van het huwelijk op Curaçao kan worden gesproken. Het zal afhangen van de welwillendheid van de politiek of welke vervolgstappen Igualdat Kòrsou besluit te nemen indien de politiek niet tot actie komt.”
Wat verwacht je van Nederland in deze kwestie?
“Het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden regelt de onderlinge relatie van de landen van het Koninkrijk zijnde Nederland, Aruba, Sint Maarten en natuurlijk ook Curaçao. Het Statuut geeft ook opdracht aan de landen om fundamentele rechten en vrijheden te verwezenlijken. Het Koninkrijk dient deze fundamentele rechten te waarborgen. Aangezien Nederland een grote meerderheid heeft in de raad van ministers van het Koninkrijk, is aan Nederland een grote rol toebedeeld in deze waarborgfunctie. Het principe dat burgers in gelijke gevallen gelijk dienen te worden behandeld is in alle constituties van de landen opgenomen. Ik ben dan van mening dat het de landen van het Koninkrijk in de west niet vrijstaat om nog onderscheid te maken door het huwelijk exclusief voor paren van verschillend geslacht te houden. De voorkeur verdient dat de landen in de west dit zelf realiseren en zelf deze discriminatie opheffen. Maar als dit niet binnen afzienbare tijd gebeurt dient Nederland de druk op deze landen op te voeren en aangezien wij het over mensenrechten hebben eventueel gelijke huwelijk op te leggen.”
Je bent zelf homoseksueel, ben jij een van de eersten die trouwt met een man als dit op Curaçao mogelijk is?
“Het besluit om te trouwen, wanneer dat mogelijk wordt, heb ik nog niet genomen. Mij gaat het om de wettelijke erkenning van de waardigheid van elk individu, ongeacht de seksuele oriëntatie. Die waardigheid is alleen te bereiken indien iedereen op gelijke voet van rechten, zoals het huwelijk, kunnen genieten. Die waardigheid bestaat ook in het eventueel niet kiezen om te huwen wanneer dat mogelijk wordt, op gelijke voet als heteroseksuelen die ook daarvoor kunnen kiezen.”
Wat was het grootste probleem waar je tegenaan liep?
“In het begin van het proces was er een tweestrijd tussen het naar voren brengen van een voorstel wat wij dachten haalbaar te kunnen zijn en de wens op volledige gelijke behandeling. Later hebben wij besloten dat laatste de doorslag te laten vinden. Wij dienen niet de politiek en wij moeten gaan voor wat wij in geloven. Wij geloven dat die volledige gelijkheid door ons staatsbestel wordt gegarandeerd en kunnen dus niet zelf met een voorstel komen dat geen recht doet aan dat principe.
“In Nederland is het ook stapsgewijs gedaan”
Hoe verhoudt het wetsvoorstel zich tot de Nederlandse wet? Wat is het belangrijkste verschil?
“Op grond van het Statuut hebben de landen van het Koninkrijk de plicht om hun recht zoveel mogelijk op elkaar af te stemmen. Gelet daarop hebben wij zoveel mogelijk aansluiting bij de Nederlandse bepalingen gezocht. Verschil is dat bij invoering van de Wet openstelling huwelijk in Nederland het rechtsfiguur geregistreerd partnerschap al van kracht was. Daarbij diende de verhouding tussen die twee rechtsfiguren geregeld te worden. Curaçao kent het rechtsfiguur geregistreerd partnerschap nog niet, zodat in onze wetsontwerp geen rekening mee diende te worden gehouden. Indien er behoefte aan is, kan het geregistreerd partnerschap eventueel naast of na het huwelijk geïntroduceerd worden. Ander verschil is dat de rechten van afstamming bij vrouwen paren en adoptie in Nederland al ver zijn ontwikkeld. Dat verschil zal in een opvolgend wetsvoorstel rechtgetrokken moeten worden. In Nederland is dat destijds ook stapsgewijs gedaan.”
Het Curaçaose parlement is nu aan zet. Kamerleden gaan het wetsvoorstel bestuderen en erover praten. Daarna begint het eigenlijke politieke proces. In de wandelgangen wordt er al rekening mee gehouden dat er volgend jaar al in het parlement over wordt gestemd. Wanneer het ontwerp wordt aangenomen zullen voortaan twee meerderjarige personen, ongeacht hun geslacht, met elkaar kunnen huwen als zij dat willen.”
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
