Afgelopen tijd heb ik mij voor mijn opleiding verdiept in de eschatologie van Jürgen Moltmann. Ondanks dat de term eschatologie voor velen onbekend is, kan de inhoud worden samengevat met: hoop op een tijd van bevrijding waarin niemand meer lijdt. Of je nu gelovig bent of niet: veel LHBT+ ers zullen dit herkennen en wel eens hebben gedacht: wanneer worden wij als minderheid niet meer onderdrukt? De theoloog Susannah Cornwall heeft daarom de term ‘sexchatology’ bedacht, hoop op een betere tijd waarin iemands seksualiteit een integraal en geaccepteerd onderdeel is van hun identiteit. Een prachtige term!
Geweld tegen minderheden komt namelijk nog steeds veel voor, ondanks dat we goed op de hoogte zijn van het excessieve geweld en onderdrukking van minderheden uit de vorige eeuw. Nog steeds zijn er honderden meldingen per jaar bij de politie van geweld tegen LHBT+ ers. Heeft de meerderheid er baat bij om te onderdrukken? Zit dit gewoon in de mens? Meestal moeten minderheden zelf voor rechten vechten, soms bekommert de meerderheid zich om hen, maar vaak horen zij er niet automatisch bij en worden ze actief naar de randen van de maatschappij gedrukt, of soms zelf daar overheen.
Stereotyperingen door de meerderheid
Het is dit jaar veertig jaar geleden dat politicus Harvey Milk werd vermoord omdat hij behoorde tot een seksuele minderheid, iets waar niemand iets aan kan doen. Zeker als het gaat om geaardheid, geslacht of huidskleur zijn we volledig aangewezen op de willekeur van het leven, maar dat is niet hetgeen waar we onder lijden. Het zijn de daden en (onbewuste) stereotyperingen van de meerderheid naar LHBT+ ers toe, die zorgen voor onrechtvaardig lijden en ons op een harde manier doen beseffen dat wij een minderheid zijn.
Het deed Jasper en Ronnie niets dat de mannen die ze tegenkwamen een bepaalde geaardheid hadden, maar het deed ze veel dat die jongens ervoor kozen om hen in elkaar te slaan om hun geaardheid. Het deed Jessica niets dat de mensen die ze toevallig tegenkwam zich misschien als man identificeerden, maar wel dat zij in elkaar werd geslagen omdat zij transgender was. Het is daarom ook begrijpelijk dat de term LHBT+ gemeenschap bestaat. Wat het een gemeenschap maakt, is namelijk gemeenschappelijk lijden en een gedeelde hoop. Gedeelde hoop op bevrijding van ons lijden, door datgene wat ten nadele van ons door mensen uit de meerderheid wordt gedaan. Het is paradoxaal maar we zijn een gemeenschap door datgene waar we zelf niet voor hebben gekozen, maar waar we wel op worden afgerekend.
De storm doorstaan
Gedeelde smart is halve smart zou je kunnen zeggen, want als een LHBT+ er in elkaar wordt geslagen, lijdt de gehele LHBT+ gemeenschap mee. Hetzelfde had anderen namelijk ook kunnen gebeuren. Hoe lang houden we dat echter nog vol? We zouden als protest net als Harvy Milk kunnen proberen om actief de maatschappij te veranderen, maar kunnen we echt iedereen daarmee helpen? Zijn we in staat om alles waar wij onder lijden zelf te veranderen en als dat niet zo is, wat kunnen we dan nog doen?
We kunnen echter niet accepteren dat dit lijden hoort bij een minderheidspositie, we kunnen ons inzetten om dingen te veranderen, trouw aan onszelf blijven en mensen ter verantwoording roepen om hun daden. We worden als minderheid tenslotte steeds meer geaccepteerd, maar onze positie is nog verre van ideaal. Het is soms dus ook de storm doorstaan of zoals Jürgen Moltmann stelt: eschatologisch hopen. Hopen op een tijd waarin er geen slachtoffer en geen dader meer is.
Dat we daaraan mogen werken en de hoop ons mag helpen in tijden, waarin die toekomst onmogelijk ver weg lijkt.
Stijn Jephta van der Woude
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
One thought on “Gemeenschappelijk lijden en gedeelde hoop”