Zondagmorgen, toch mijn tas nog een keer op de kop, om nogmaals te checken of ik alles heb. Nog een keer de ov-reisplanner raadplegen om zeker te zijn, dat ik op tijd op de pier bij Holwerd ben om de boot naar Ameland te halen. Bolsward – Ameland is geen wereldreis, maar voor iemand met een milde vorm van autisme, is het best een onderneming.
Tekst: Hilbrand Bonthuis
Mijn oom staat al te wachten wanneer de boot aankomt op Ameland. Het weer is prachtig. Na mijn bagage thuis bij mijn oom en tante te hebben gedropt, gaan we een stukje fietsen. We besluiten om naar het strand te gaan en een terrasje te pikken.We genieten van het uitzicht, het weer en de ondergaande zon. Thuisgekomen staat het eten al klaar en er volgt een gezellige avond. Het is leuk om mijn neven en nichten weer eens te zien. Nu we allemaal ouder worden treffen we elkaar meestal onder trieste omstandigheden. We praten bij in een mengeling van het Amelander dialect en het Bolserters (‘Stadsfries’), Dit vervult me met nostalgie. Mijn oma is geboren op Ameland en na de oorlog zijn mijn opa en oma, naar Ugoklooster verhuisd, vlakbij Bolsward. Bij een bezoek aan opa en oma of op familiedagen was dezelfde mix van dialecten te horen. Het voelt als thuiskomen.
Burgemeester Waldaschool
Ik heb verrassend goed geslapen, allesbehalve vanzelfsprekend in een vreemd bed. Tijd voor het doel van mijn reis: LHBT+ voorlichting geven. Het contact met de Burgemeester Walda School verliep vanaf het eerste moment soepel. Ze waren enthousiast over mijn aanbod om LHBT+ voorlichting te komen geven en de voorlichtingsuren werden snel ingepland. De docent had op mijn verzoek de week er voor de leerlingen opdracht te geven om 3 vragen, over LHBT+, op een briefje te schrijven, anoniem, zodat echt alles gevraagd kan worden. Deze methode gebruik ik graag, omdat ik door hun vragen automatisch aansluit op hun belevingswereld en het zorgt voor interactie.
In de vroege ochtendzon loop ik door Nes en door de poort van walviskaken ga ik de school binnen. Aan het begin van de voorlichtingsles, kijken de leerlingen de kat uit de boom. Ik begin met een uitleg over het LHBT+ spectrum. Over sekse (het geslacht van je lichaam), over gender (het geslacht van je gevoel) en over aantrekking. Ik leg uit wat intersekse betekent en naast een uitleg over cis- en transgender, vertel ik ook over gendervariaties als genderfluïde, bi gender, non-binair, a-gender en genderqueer. Al snel zie ik figuurlijke vraagtekens boven de hoofden van de leerlingen verschijnen. Ik stel ze gerust: “Jullie hoeven de termen niet onthouden, er volgt geen toets. Ik wil alleen dat je onthoudt dat er naast cis- en transgender heel veel variaties zijn. Er zit er veel grijs tussen zwart en wit.”
“Jullie herkennen het vast wel.
Je loopt op straat en je ziet iemand
en denkt: LEKKER!”
Aantrekking
Dan leg ik aantrekking uit, ik gebruik deze term liever dan seksualiteit of geaardheid. Seksualiteit legt in mijn ogen teveel nadruk op seks en geaardheid vind ik een abstract begrip. Ik leg de leerlingen uit wat ik bedoel met aantrekking: “Jullie herkennen het vast wel, je loopt op straat en je ziet iemand en denkt: LEKKER! De hele klas lacht … Ja, dat herkennen ze wel! Het ijs is gebroken. Bij aantrekking leg ik hetero- en homoseksualiteit uit, maar ook, bi-, pan- en a- seksualiteit. Wederom ik verwacht niet dat de leerlingen alle termen onthouden, waar het om gaat is dat ze begrijpen dat er vele variaties zijn.
Als laatste leg ik ‘in dubio’ uit, een zeer belangrijk onderdeel van het spectrum, zeker in de pubertijd. Je genderidentiteit en je aantrekking is voor velen vaak iets om te ontdekken en is vaak ook fluïde. Je identiteit of aantrekking is geen vraag op een toets, er is geen goed of fout antwoord. Dat is wat ik de leerlingen meegeef. Na de uitleg van het spectrum is het tijd voor de vragen van de leerlingen, om de beurt grabbelen de leerlingen een vraag uit de grabbeltas.
In de kast
De laatste tien minuten leg ik uit wat de belevingswereld is van jongeren in de kast. Dat het schelden met homo, gay en flikker deze jongeren zich dagelijks onveilig laat voelen en ze steeds dieper in de kast drukt. Dat de jongeren zich gaan schamen voor hun LHBT+ gevoelens en dat ze zich vaak eenzaam voelen. “Zou jij het fijn vinden om je zo te voelen?’’ vraag ik de klas. Heftig schudden ze: nee. Kijk kritisch naar je eigen gedrag: behandel ik een ander zoals ik zelf behandeld wil worden?”
“Kijk kritisch naar je eigen gedrag: behandel ik een ander zoals ik zelf behandeld wil worden?”
Een school bestaat niet uit bakstenen en cement, deuren en ramen, stoelen en tafels of docenten en directie. Jullie, de leerlingen, zijn de school, jullie bepalen samen het klimaat op school. Spreek je uit tegen pesten en schelden, zodat iedereen zich veilig kan voelen, dat iedereen kan zijn wie hij/zij/hen is. De directeur heeft tijd vrijgemaakt om een deel van de voorlichting bij te wonen, na afloop van de 3 uren wacht hij me op, we praten kort na. Ik krijg complimenten oven mijn aanpak mijn openheid en heldere uitleg. Voor herhaling vatbaar vindt de directeur.
Tijdelijk effect
Natuurlijk maakt 1 zwaluw nog geen zomer. Voorlichtingen zoals deze hebben een niet te overschatten en hooguit tijdelijk effect. Omdat scholen de afgelopen 40 jaar er zoveel taken bij hebben gekregen, zie ik een worsteling met het uitvoeren van de wetten 2012 en 2017 mbt tot LHBT+ voorlichting en de wet uit 2015 waarin de school verantwoordelijk is voor de veiligheid van alle leerlingen, daarin is deze school geen uitzondering. Er is geen tijd en geld, geen duidelijk kader, geen opleidingsmogelijkheden en amper ruimte in het lespakket. Daardoor ontbreken de handvatten en kennis er als het gaat om het welzijn van kwetsbare jongeren in de kast.
“Er is een duidelijke intentie om zich in te zetten voor een veilige en inclusieve school voor iedereen.”
Maar mijn ervaring met de Burgemeester Walda School, is zeer positief. Betrokkenheid en enthousiasme van docenten en de directeur en de interesse van de leerlingen voor mijn lessen en hun prachtige vragen, laten zien dat er in alle lagen een duidelijke intentie is om zich in te zetten voor een veilige en inclusieve school voor iedereen. Ik kijk er naar uit om in de toekomst mijn kennis in te zetten om samen met de leerlingen en docenten van deze school, om te zorgen voor een veilig en inclusief schoolklimaat voor alle leerlingen; en in het bijzonder voor de vaak onzichtbare jongeren met LHBT+ gevoelens.
Na de voorlichtingslessen staat de lunch klaar bij mijn oom en tante. Na de lunch besluiten we een fietstocht te maken naar de hoogste duin van Ameland: de Oerder Binkert. Door het prachtige weer lijkt het niet op Nederland in oktober maar doet het denken aan de Côte d`Azure. Het heerlijke weer, de gastvrijheid van mijn familie en de betrokkenheid van leerlingen, docenten en de directeur van de BWS, leiden tot één conclusie: warm Ameland!
Hilbrand Bonthuis (41, Bolsward) zet zich in voor diversiteit door o.a. LHBT-voorlichting te geven op scholen. Hij spreekt zich uit voor een meer inclusieve samenleving. “In the end we will remember not the words of our enemies but the silence of our friends.” (Martin Luther King)
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
