Over Voetbal Inside is al veel gesproken en veel geschreven. Ik ben het zeer eens met Nicolaas Veul van de VPRO: voor mij is het niet normaal om transgenders belachelijk te maken op de nationale TV. Wat echter ook interessant is, is hoe transgender-Nederland reageert op dit soort humor.
Reactie van transgenders
Facebook stond vol met het filmpje van VI en de reacties daarop. Transgenders zelf reageerden verdeeld: een deel van de transgenders reageerde (net als ik) kwaad. Voor ons gevoel heeft iedereen het recht om eigen keuzes te maken en is het normaal om keuzes van een ander te respecteren. Als dat niet gebeurt en als niet op dat negatieve gedrag gereageerd wordt, dan accepteren we impliciet een samenleving waarin het normaal is om achter mensen hun rug om te roddelen en waarin het normaal is om anders-zijn niet te accepteren.
Er zijn tientallen transgenders die dagelijks moeite hebben om over de drempel van hun buitendeur te stappen, simpelweg uit angst om nageroepen of bespot te worden. Dat ongewenste gedrag van buitenstaanders wordt gelegitimeerd door grappen van bekende Nederlanders: “VI vindt transgender-zijn niet normaal, dus is het normaal dat ik het ook niet normaal vind”. En daarmee wordt het normaal om mensen die afwijken van “de norm” ook te bespotten en af te wijzen, in de hoop dat ze daarna het licht gaan zien en zich aanpassen aan de meerderheid die het wèl goed doet.
Er zijn transgenders die het hier niet mee eens zijn. Zij vonden de uitzending van VI wel grappig, of ze vonden de reactie van onder meer TNN en COC overtrokken. Ze vinden dat transgenders meer eelt op hun ziel moeten kweken. Zij hebben het zelf ook niet gemakkelijk gehad, maar zijn daar overheen gegroeid. En daardoor kunnen ze elke opmerking van elke buitenstaander handlen, ook als die opmerkingen niet heel positief zijn.
Een deel van de transgenders vindt daarnaast dat transgenders die er niet heel vrouwelijk uit zien (in vaktermen: “niet passabel zijn”) daar zelf om vragen. Want iedereen heeft de mogelijkheid om make-up goed te gebruiken, om leuke kleding te kopen, om logopedie-lessen te volgen, om te lopen zoals andere vrouwen lopen (en vul maar in waar niet-passabele transgenders nog meer aan kunnen werken). Het is een beetje “The American Dream”: wie maar hard genoeg werkt lukt het vanzelf om als transgender te overleven.
Beliefs
Het gaat mij in deze blog niet eens zozeer over de argumenten voor en tegen. Wat ik veel interessanter vind, is de felheid waarmee voor- en tegenstanders hun standpunten brengen. Mensen die er van overtuigd zijn dat VI verkeerd bezig is, lijken volledig overtuigd van het feit dat grappen maken vanuit de buitenwereld per-definitie schadelijk is voor transgenders. Omgekeerd lijken mensen die voorstander zijn van meer eelt op de ziel er vast van overtuigd dat er geen grenzen zijn aan de humor over transgenders: alles moet kunnen, het zijn de individuele transgenders zelf die dit probleem op moeten lossen. Psychologen spreken in dit soort situaties wel van beliefs: ingebakken overtuigingen die je leven bepalen. Wie volledig volgens deze beliefs leeft, komt eigenlijk nergens.
Kluizenaar
Wie er namelijk vol van overtuigd is dat ALLES moet kunnen, dat ALLES geaccepteerd moet worden door de buitenwereld, die zal al snel merken dat de buitenwereld niet alles accepteert. En dat je je altijd dus wel IETS moet aanpassen aan je omgeving, omdat je leven anders wel erg moeilijk wordt.
Wie zich nooit aanpast aan diens omgeving omdat het leven vanuit je eigen gevoelens altijd belangrijker is dan wat een ander daar van vindt, die loopt het risico dat die een kluizenaar wordt: uitgestoten door de omgeving, uitgestoten door de maatschappij omdat er te weinig raakvlakken zijn tussen wat voor een ander belangrijk is en wat voor de mens die zich niet wil aanpassen belangrijk is. Extreem gezegd: wie zich wentelt in de slachtofferrol en voortdurend boos is dat de omgeving hem/haar/hen niet accepteert zoals die is, zal altijd een reden hebben om slachtoffer te blijven en niet aan zichzelf te gaan werken. Deze belief zorgt ervoor dat ze nog jarenlang niet geaccepteerd worden door hun omgeving en dat ze nog jarenlang slachtoffer zijn.
Sloof
Omgekeerd is ook waar. Wie alles wat een ander doet accepteert omdat het probleem in hem/haar/hen zelf zit en per definitie niet in de buitenwereld, die vindt de belangen van een ander belangrijker dan de belangen van zichzelf. Zo iemand leeft als een sloof: altijd klaar staan voor een ander, jezelf altijd wegcijferen. Als je er niet meer bent, wordt je zeker wel gemist – want wie gaat dan het vuile werk doen?
Sloven zijn geaccepteerd in onze maatschappij, maar ze betalen daar wel een heel hoge prijs voor: ze accepteren zaken die ze eigenlijk niet zouden moeten accepteren. Extreem gezegd: deze mensen lopen het risico dat ze vanuit (bijvoorbeeld) de mannen-kast rechtstreeks in de vrouwen-kast gaan zitten omdat ze tè bang zijn dat ze niet geaccepteerd worden door hun omgeving als ze delen van het vrouw-zijn combineren met andere delen van het man-zijn. Deze mensen zijn voortdurend bang dat ze iets doen wat door hun omgeving niet geaccepteerd wordt en passen zich preventief aan aan wat ze denken dat er van hun verwacht wordt.
En jij?
Het is interessant om te kijken waar jij zit op deze lijn tussen boos en bang, tussen kluizenaar en sloof. Als je het gevoel hebt dat je eenzaam bent, dan zou je kunnen uitzoeken wat een ander moeilijk vindt aan jou. En kijken of je daar (misschien met hulp van anderen?) iets aan zou kunnen doen. Als je het gevoel hebt dat je erg weinig van een ander terugkrijgt terwijl je wel alles doet om het een ander naar de zin te maken, dan zou je kunnen proberen om (misschien met hulp van anderen?) iets meer ruimte in te nemen.
En ik?
De wereld is niet zwart en de wereld is ook niet wit. De wereld bevat een regenboog aan kleuren. Mijn belief is dat iedereen, ook de sloof en ook de kluizenaar – en iedereen die daar ergens tussenin zit, de ruimte mag vragen en de ruimte mag nemen om zo te leven zoals die zelf wil. Wie zelf (letterlijk) eelt op de voeten heeft, weet dat dat de voeten niet echt mooier maakt. Ditzelfde geldt voor mijn gevoel ook voor eelt op de ziel: natuurlijk is het fijn om niet bij elke opmerking van een ander direct in de stress te schieten, maar je mag wel degelijk van een ander verwachten dat die je accepteert zoals je bent. Eelt op de ziel zorgt ervoor dat je gehard wordt: altijd paraat om na een vervelende opmerking van een ander een nog net iets vervelender opmerking terug te geven. Dat zorgt voor een samenleving waar ik me niet prettig in voel.
En dat is één van de belangrijkste redenen waarom ik er voor kies om stelling te nemen tegen “humor” die negatieve gevoelens over transgenders bevestigen.
Frederique
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
