Enkele weken geleden was ik op recruitmentdagen van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Ik was gevraagd om studenten te vertellen over mijn werk onder het genot van een lunch. Tijdens deze lunch werden mij wat vragen gesteld over mijn werk, en uiteindelijk ging het gesprek over wie ik ben en wat ik buiten mijn werk om nog doe. Ik vertelde dat ik graag boks, boeken lees en (columns) schrijf. Vervolgens vroeg een student mij waarvoor ik schrijf, en het duurde enkele seconden voordat ik antwoordde dat ik voor De Gaykrant schrijf. Later dacht ik terug aan dit moment en waarom ik even stil was voordat ik antwoord gaf: ik was terughoudend vanwege het stukje ‘gay’ in ‘Gaykrant’. Dit riep wel wat vraagtekens op bij mijzelf, want mijns inziens sta ik altijd vooraan te schreeuwen wanneer het om LHBT+ kwesties gaat en schaam ik mij hier totaal niet voor. Maar toch bleef ik me afvragen: in hoeverre schaam ik mij alsnog voor mijn homoseksualiteit?
Door dat ene moment tijdens die lunch en de reflectie erna, kwamen er meer van dergelijke herinneringen aan de oppervlakte: zachter praten wanneer ik mijn datingleven besprak met vrienden, een drempel voelen om te zeggen dat ik op mannen val, of niet altijd vertellen over welke onderwerpen ik schrijf als ik met familie ben. Dit leidde wederom tot een realisatie: zelfs ik, de persoon die uitgesproken is over – en strijd voor – de LHBT+ gemeenschap, heeft een beetje last van geïnternaliseerde homofobie. Homoseksueel zijn en (onbewuste) schaamte ervaren hiervoor: ik denk dat ik niet de enige ben. Tegelijkertijd vind ik het ook niet heel gek: ik ben opgegroeid en uit de kast gekomen in een maatschappij waar het (nog steeds) niet altijd veilig is voor de LHBT+ ers. Maar hoe hard ik ook strijd tegen de lelijke kanten van de maatschappij, ik blijf toch keer op keer ontdekken dat ook ik beïnvloed ben door deze lelijkheid. Hoe kan ik verwachten dat een ander mij niet raar aankijkt als dat kleine beetje onbewuste schaamte zich nog schuilhoudt in mij?
“Homoseksueel zijn en (onbewuste) schaamte ervaren hiervoor: ik denk dat ik niet de enige ben.”
Empathie
Een paar maanden geleden ontdekte ik dat Brené Brown, een onderzoeker wiens TEDtalk over kwetsbaarheid ik ooit heb bekeken, een aantal boeken heeft geschreven over schaamte. Ze heeft jarenlang onderzoek gedaan naar schaamte en zei er het volgende over: “Schaamte is een intens pijnlijk gevoel of ervaring van de overtuiging dat er iets mis is met ons en het geloof dat we niet waardig zijn door deze overtuiging”. Persoonlijk ervaar ik niet (bewust) een pijnlijk gevoel, maar ik denk dat ik ergens wel de overtuiging heb dat er iets mis met mij zou zijn als ik zo kijk naar dat stukje terughoudendheid. Brown stelt vervolgens ook dat empathie naar anderen, maar vooral naar onszelf de oplossing is, dus probeer ik medelevend te zijn naar mezelf. Daarbij ‘pronk’ ik altijd met hetgeen waar ik in eerste instantie schaamte voor voelde om te ervaren dat het nergens voor nodig is.
Aan het einde van de dag zijn het dit soort momenten die belangrijk zijn voor mij, want juist die realisaties zorgen ervoor dat ik over mezelf leer: ik ervaar blijkbaar toch (onbewust) een beetje schaamte, maar hier haal ik vervolgens ook weer lessen uit. Ik weet dat er niks mis is met mij dus daar gedraag ik me ook naar. Het zit ‘m in hoeveel empathie ik toon naar mezelf, hoe ik omga met dit gevoel en hoe ik mij gedraag. Dus voortaan zeg ik zonder aarzel dat ik schrijf voor De Gaykrant en ga ik wat harder praten als ik een leuke (of juist verschrikkelijke) date heb gehad. Want dat is meer dan oké.
Rocher Koendjbiharie
Rocher is afgestudeerd in International Public Management & Policy aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam. Daarnaast heeft Rocher een jaar lang columns geschreven voor Erasmus Magazine en schrijft hij zijn eigen columns via zijn Medium-account.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
One thought on “Schaamte”