Oom Ton

Gisteren ben ik met mijn oom Ton naar zijn dochters in Lyon gereden. Aanstaande zaterdag wordt hij tachtig en ik had mijn nichtjes beloofd met hem naar Frankrijk te gaan om zijn verjaardag ‘en famille’ te vieren.

Mijn Brabantse oma zaliger – die momenten had dat ze nog roomser dan de paus was – trok haar wenkbrauwen op toen mijn oom Ton in 1965 tegen haar zei verliefd te zijn geworden op een knap, Frans meisje.

“Gij mot nie trouwen, Toontje,” had ze tegen haar op één na jongste kind gezegd.

Hoogstwaarschijnlijk kon mijn oma niet benoemen wat er precies met haar zoon aan de hand was, maar ze had wel degelijk aangevoeld dat er bij Toontje “iets niet klopte”.

Toontje trouwde toch met zijn mooie Française. Hij vertrok naar Frankrijk. Hij kreeg twee mooie dochters.

Bloed kruipt waar het niet gaan kan. Eind jaren zeventig kwam mijn oom uit de Franse kast. In 1980 leerde hij Daniel kennen. Mijn oom en tante gingen uit elkaar. Ton trok in bij Daniel. Ze zeiden hun banen op en begonnen een homokroeg – ‘Amsterdam Bar’ – in het centrum van Lyon.

De ‘Amsterdam Bar’ in de Rue d’Amboise werd al snel een begrip. De bar bevond zich midden in de hoerenbuurt van Lyon en de dames van lichte zeden kwamen er na het werk graag een borrel halen. Als ze een heel goede dag achter de rug hadden, knalden de champagnekurken met enige regelmaat tegen het plafond want geld uitgeven, dat konden deze dames als geen ander.

Zo moest mijn oom op de trieste dag dat een van de dames ‘s morgens vroeg vermoord in haar appartement werd gevonden, om elf uur ‘s ochtends de boel alweer sluiten: de dames hadden het voor elkaar gekregen om in drie uur tijd de gehele drankvoorraad van het café naar binnen te gieten. Er was in heel het café geen druppel alcohol meer te vinden.

Aangezien mijn ooms ook een kleine kaart hadden, ontbeten, lunchten of dineerden de dames ook in de Amsterdam Bar. Ze kwamen altijd alleen of met de andere meiden en nooit met hun klanten. De dames zochten even wat rust en vertier voor zichzelf. Waar konden ze die beter krijgen dan tussen de homo’s van de stad? Tussen hun vrienden die regelmatig in goedkope jurken en met veel te veel make-up op Edith Piaf, Dalida of Mireille Mathieu nadeden en die volgens de échte dames van plezier er altijd uitzagen als mislukte snollen die regelrecht uit de goot kwamen.

Als we Tons dochters en hun families in Lyon opzoeken, kuieren we graag door de mooie binnenstad. Als we in de buurt van de plek komen waar vroeger de bar zat, komen we vrijwel altijd Corine tegen. Zo ook rond een uur of drie gisterenmiddag, toen we na de lange autorit ernstig toe waren aan een alcoholische versnapering.

Corine was destijds niet alleen een van de bestbetaalde prostituees van de wijk, ze was ook een van de beste vriendinnen van mijn oom. Corine is nu negenenzeventig. Tegen mij zei ze dat ze niet meer werkte. Ik deed net of ik de knipoog die ze mijn oom gaf niet zag.

“Ach lieve Corine,” zei mijn oom tegen haar nadat ze in het ondergaande, waterige februarizonnetje naast elkaar op het bankje op het Place des Célestins waren gaan zitten. “Wat zie je er goed uit meid. Na al die jaren zou je toch echt niet zeggen dat je al dat geld op je rug verdiend hebt.”

“Ach lieve Tonny,” zei Corine tegen mijn oom. “Toen je aan kwam lopen zag ik meteen dat jij het was, want vroeger zei ik al tegen alle meiden: ‘Je kunt aan Tonny echt niet zien dat-ie homo is. Behalve als ie loopt.”

Ik keek naar mijn bijna tachtigjarige oom en naar de iets jongere Corine. De twee vriendinnen hadden elkaar weer even gevonden, daar op het bankje voor het theater op het Place des Célestins in Lyon.

Het wordt vast een memorabele dag, aanstaande zaterdag, met tachtigjarige Toontje, die nie most trouwe…

Geboren tussen bloei en hooi
kuste mijn avondrood der korte tijden
de bomen nimmer bedroefd, nimmer moe.

Soms dralend tussen wind en sneeuw
weidde mijn verbleekte hand al het lijden
langs het groene loof naar de dalen toe.

Geboren tussen zaai en oogst
maakte de gonzende regen mij dronken:
ik wachtte op gedempte stap van jou.

Jij pakte mijn hand – de winter kwam
ik zag hoe kristallen in schemer blonken,
in een lucht zacht als de stem van een vrouw.

Jij zag hoe ik de vlammen reeg
-de laatste – door zachtziedende schijf geschonken
om jou te beschermen tegen de kou.

Je zweeg en je sloot de ogen –
voelde mijn zomer reeds achter de zon
die daalde en ter koude kimme neeg

Rick van der Made

•••

Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?

Klik hier voor meer informatie!