Peter Schouten over #sorryjohan en zijn avonturen in de voetballerij

#SorryJohan zette de Nederlandse voetballerij en haar nogal moeizame relatie met LHBTI’ers eind 2018 flink op scherp. Net voordat die twitterbom barstte, kwam de Gaykrant met hun allereerste voetbalverslaggever ooit: freelancejournalist Peter Schouten. Hij werkt echter héél anders dan ‘de heteroreporter’.

Door; Robin Heerkens

First things first: waarom wilde de Gaykrant eigenlijk een voetbalverslaggever?

“Het is volkssport nummer één. Elk groot, zichzelf respecterend medium heeft een voetbalverslaggever in huis. Waarom de Gaykrant dan niet? Die vraag legde ik voor aan de hoofdredacteur Hans Prummel, die ook dacht van: ja, waarom eigenlijk niet? Het vooroordeel dat ik vaak hoor, ‘voetbal zal wel niet zo leven in de gay-scene’, slaat namelijk nergens op. Ik voetbal zelf bijvoorbeeld ook, bij Gay Soccer Amsterdam. Bij mijn weten de enige roze voetbalclub van Nederland. Sinds oktober schrijf ik voetbalverhalen.

Je zou ook kunnen redeneren: er zijn al zoveel voetbalverslaggevers, wat voegt die van de Gaykrant daaraan toe?

“De Gaykrant werkt vanuit een bepaalde agenda. Wij schrijven veel over acceptatie en emancipatie van LHBT+’ers. De voetballerij staat nogal eens in de schijnwerpers als het gaat over homo’s. Verwacht dan ook geen wedstrijdverslagen of uitgebreide analyses. Ik maak vooral reportages en achtergrondverhalen onder de noemer – met een knipoog naar Feyenoord – ‘Hand in Hand’. Die stukken laten zien waar het juist wél goed gaat, maar natuurlijk ook wat er allemaal nog beter kan.”

“Die stukken laten zien waar het juist wél goed gaat, maar natuurlijk ook wat er allemaal nog beter kan.”

Laten we beginnen met die eerste. Waar gaat het dan juist wél goed?

“Bij ADO Den Haag. Ik mocht voor een stuk samen met hun roze supportersvereniging De Roze Règâhs (met de leus ‘100% voor ADO Den Haag. 100% tegen homofobie’, red.) een wedstrijd bijwonen, tegen NAC Breda. Een oersaaie pot. Dat gaf me wel de kans om met een paar leden te praten. Ze zijn de enige roze supportersvereniging van Nederland. De leden voelen zich geaccepteerd en gerespecteerd binnen ADO zelf. Indrukwekkend om te zien. Ze willen gewoon genieten van wedstrijden van hun favoriete club, net als ieder ander, mét gelijkgestemden.”

Tegelijkertijd lees ik in dat stuk nogal een groot contrast: je beschrijft dat ADO’s eigen supporters “Het zijn de homo’s, ja ja. Het zijn de homo’s uit Breda!” begonnen te zingen, terwijl de Roze Règâhs naast ze zitten. Ongemakkelijk lijkt me dat.

“Nee, niet ongemakkelijk. Het gaat dan even niet om mijn gevoelens, ik zit daar echt als journalist die verslag doet van wat hij ziet. Maar toch, het voelde voor mij wel als een surrealistische situatie. Die spreekkoren begonnen al na 50 seconden. Het was vooral opmerkelijk hoe de Roze Règâhs er zelf mee om gingen. Natuurlijk zijn ze hier als enige LHBT-supportersvereniging absoluut niet blij mee, maar het idee van ‘het hoort er nu eenmaal bij’ zit er nog steeds wel een beetje ingebakken. Ze voelen zich ook machteloos en denken dat ze er toch niets tegen kunnen doen.”

Voor wie schrijf je deze stukken eigenlijk?

“Het moet interessant zijn voor niet-voetbalfans, maar ook zeker voor LHBT+ ers die wél van voetbal houden. Die zijn er genoeg, zo merk ik aan de vooral positieve, persoonlijke reacties die ik tot nu toe kreeg via sociale media, mail en vrienden en familie. Rolmodellen – profvoetballers die uit de kast komen, bijvoorbeeld – zijn voor jonge voetballers belangrijk. Ik hoor verhalen van organisaties als de John Blankenstein Foundation dat jonge spelers namelijk stoppen omdat ze zich vanwege hun geaardheid niet thuis voelen bij een voetbalvereniging. Zonde. Als mijn constructieve stukken een ander beeld aan ze presenteren, stoppen ze er misschien níet mee.”

“Het moet interessant zijn voor niet-voetbalfans, maar ook zeker voor LHBT+ ers die wél van voetbal houden.”

Even terug naar oktober. De Gaykrant stuurde een persbericht rond over je nieuwe baan en zowat alle grote media doken meteen op het nieuws. Had je dat verwacht?

“Totaal niet. Er kwam zóveel reuring. Het zegt hoe precair en gevoelig het onderwerp nog steeds is, zeker in de voetbalwereld.”

Hoe kómt dat toch? Het lijkt wel alsof homoacceptatie in elk deel van de maatschappij, van scholen tot de werkvloer, niet zo’n ‘ding’ is.

“Daar ben ik het absoluut mee eens. Wie antwoord heeft op die vraag, nodig ik van harte uit het verlossende antwoord te geven. Ikzelf heb echt geen idee hoe dit komt. Wellicht verandert dit wanneer de eerste voetballer in Nederland uit de kast komt. Als is dat ook niet zeker; misschien komt diegene dan wel in een nóg lastigere situatie terecht.”

Daarover gesproken: sommige voetbalanalytici, zoals Johan Derksen, zeggen dat ze best voetballers kennen die nog in de kast zitten. Wat vind je van zo’n uitspraak?

“Ik snap dat ze dat zeggen. En mocht een voetballer ooit zo’n verhaal willen delen, kan dat uiteraard bij de Gaykrant. Het zou best kunnen dat er verschillende homoseksuele voetballers rondlopen in de Eredivisie en de Eerste Divisie. Je kent het wel, die uitspraak dat er statistisch gezien in elk elftal wel één moet zitten. Hier moeten we alleen wel mee oppassen. Zodra je zoiets zegt, creëer je naar mijn mening een soort heksenjacht. Zo van: wie is toch die voetballer die nog in de kast zit? Die sfeer die er dan omheen hangt, is ook niet goed. Het maakt het voor zo’n voetballer, die het toch al moeilijk genoeg heeft, nog lastiger. Ieder individu worstelt op zijn of haar eigen manier met allerlei gevoelens en redenen waarom je wel of niet voor je geaardheid uitkomt. Hoe denkt mijn familie erover? De omgeving? Bij voetballers komt er dan nog een extra probleem bij. Ze maken zich vast zorgen of ze dan in de toekomst nog wel een grote transfer kunnen maken. En trouwens: Johan Derksen zegt zoveel. Onbegrijpelijk, die man. Niet serieus te nemen.”

“Derksens show maakt het enigszins bespreekbaar, maar absoluut niet op de goede manier.”

Het raakt je?

Ik vind het walgelijk. Wat zei hij laatst ook alweer? Dat je als homo maar gewoon karakter moet tonen en uit de kast moet komen? Wie is híj om hier iets van te vinden? Begrijp me niet verkeerd. Een goede grap, daar is niets mis mee. Maar dit programma heeft zóveel invloed. Ik vraag me af of de drie heren dat zelf ook doorhebben. Ze bedienen een hele grote groep fans die hun uitlatingen, die veel weg hebben van opruiing, makkelijk overneemt. Dit draagt alleen maar bij aan het verslechteren van de situatie voor LHBT-voetballers. Niet alleen in de top, maar ook zeker op de amateurvelden. Derksens show maakt het enigszins bespreekbaar, maar absoluut niet op de goede manier.

Bekijk hieronder het bewuste filmpje uit Veronica Inside, waarin Derksen stelt dat “homo’s die een beetje karakter hebben, gewoon uit de kast moeten komen”. Na deze uitzending ontstond de hashtag #SorryJohan en vertelden LHBT+ers over hun coming-out.

‘Aandachtzoekende kankerhomo. Pisnicht. Relnicht.’ #SorryJohan-initiatiefnemer Bowi Jong kreeg enorm veel bagger over zich heen. Hij deed later zijn verhaal aan jou. Hoe was het om hem na al deze verwensingen te spreken?

“Het is een in en in trieste situatie. Ik sprak hem in december, en vroeg eigenlijk gewoon hoe het met ‘m ging. Hij vertelde dat het niet zo goed ging en dat ‘ie van plan was een flinke stap terug te doen met zijn mediaoptredens. Dat trof me. Ik wilde natuurlijk wel weten waarom precies, en toen kwam dit trieste verhaal naar boven. De bagger werd Bowi teveel. Deze moedige jongen schreef een zeer constructieve, goed onderbouwde brief aan de KNVB. Dat hij wilde meehelpen om het voetbalklimaat homovriendelijker te maken. Hij stak zijn kop boven het maaiveld uit en wat kreeg hij? De ergste scheldwoorden en zelfs bedreigingen.”

Vind je dat heterovoetballers zich meer moeten mengen in deze kwestie? 

“Absoluut. Ik zou voor de Gaykrant dan ook heel graag een grote speler of voetbalbekendheid interviewen en hem vragen naar zijn mening. Ik ben ervan overtuigd dat dit kan helpen.”

Namen en rugnummers graag!

“Louis van Gaal, omdat die dit jaar in Zomergasten vertelde dat de voetbalwereld nog te macho is en dat spelers die nog ín de kast zitten, bang zijn voor reacties wanneer ze eruit komen. Hij zat ook op de eerste KNVB-boot ooit tijdens de Pride. Kortom: een interessante man die niet bang is om over LHBT-ers te praten. En Robin van Persie van ‘mijn’ cluppie Feyenoord. Dat zou ik geweldig vinden. Vooral ook omdat ik denk dat hij echt kan bijdragen aan een betere, homovriendelijkere sfeer op en rondom de velden. Van Persie is aanvoerder. Ik ben benieuwd hoe hij reageert als een medespeler naar hem toe komt om te vertellen dat hij op mannen valt. Een aanvoerder heeft dan een speciale rol.”

“RTL Late Night wilde me graag aan tafel om over mijn werk te praten. Geen enkele club wilde meewerken.”

Denk je echt dat een heterovoetballer zou willen meewerken aan een Gaykrant-stuk? In de ‘reguliere’ media laten voetballers zich er al amper over uit.

“Klopt, alleen wil dat niet zeggen dat ik dat niet ga proberen. Wat je zegt, merk ik zelf ook. Wanneer zie je nu een stuk of een interview van een ‘gewone’ voetbalverslaggever die met een heterovoetballer over homo’s praat? Ik kan het me niet herinneren. Dat heterovoetballers moeilijker meewerken, werd me in november duidelijk. RTL Late Night wilde me graag aan tafel om over mijn werk te praten. De redactie wilde daar graag een heterovoetballer naast zetten. Dat mislukte. Geen enkele club die het programma benaderde, wilde meewerken.”

Je hebt waarschijnlijk erg veel ideeën over toekomstige stukken; wat staat er verder op je planning? 

“Een interview met KNVB-voorzitter Michael van Praag. Wanneer weten we niet, maar hij zei ja. Ik ben benieuwd wat de KNVB de laatste jaren deed om van de voetballerij een gay-vriendelijke wereld te maken. Vooral wat ze behind the scenes doen. We zien natuurlijk dat ze ook in de schijnwerpers al wat dingen doen: de gayboot op Pride, de jaarlijkse regenboogaanvoerdersband in oktober, eigenlijk georganiseerd door de John Blankenstein Foundation. Dat zijn kleine stapjes, maar grote veranderingen beginnen juist met die kleine stapjes. Ik ben benieuwd naar zijn kant van het verhaal.”

Benieuwd naar de voetbalverhalen van Peter Schouten? Kijk dan hier.

 

Dit interview verscheen eerder op de website van Robin Heerkens.