Natuur versus cultuur, aanleg versus omgevingsfactoren: het zijn discussies die in de geschiedenis van de wetenschap in het Westen steeds terugkeren en zowel filosofische als religieuze varianten kent: essentie versus existentie en uitverkiezing versus vrije wil. Met een lekker glas wijn moest ik afgelopen weekend in goed gezelschap denken naar welke kant de weegschaal in de dominante cultuur van nu doorslaat. Dat is die van vaststaande zaken ingegeven door de verklaring van aanleg. Eventueel wordt dat in interactie met omgevingsfactoren gezien.
Ons gesprek ging over hoezeer cultuur ons denken en voelen zelfs tot in identiteit beïnvloedt. Het was vast de drank die maakte dat we ons afvroegen hoe het zou zijn als we niet zo in sterke identiteiten over gender en oriëntatie zouden denken. Zou er dan nog iets bestaan als de emancipatie van de lhbt+ gemeenschap? Hoe zou het zijn als we onze gender en sekse ‘geheim’ houden of niet langer belangrijk vinden? Als we dit soort vragen serieus beantwoorden, verwacht ik dat we ons steeds minder zullen bedienen van de dominante ‘Born this way’-argumenten om onze ‘andere’ en ‘aangeboren’ oriëntatie en gender te legitimeren.
En misschien nog wel belangrijker: ‘Born this way’-argumenten zijn onderdeel van een heteronormatieve cultuur die van onze gemeenschap verlangt dat wij onszelf en ons ‘andere’ bestaan moeten bewijzen, net als dat diezelfde meerderheid van hetero’s van ons verlangt dat we uit de kast moeten komen. Die heteronormativiteit is zelfs zover doorgeslagen dat die overgenomen wordt door de dominante H uit het lhbt+ acroniem. Toen er uit wetenschappelijke hoek bewijs kwam dat biseksualiteit in aanleg bij mannen niet bestaat, was de H-reactie kortweg: dat dachten wij al. Later bleek dat er geen barst van dit grote onderzoek klopte. De biseksuele activisten juichten glorie; ons bestaan is eindelijk gelegitimeerd. Maar nog steeds maakte het weinig indruk.
Natuur, aanleg, determinisme en al dat soort termen: ammehoela. Of wat genuanceerder verwoord: dit soort gegevens zijn misschien wetenschappelijk ‘juist’ zijn maar het helpt de lhbt+ emancipatie niet vooruit. Daarvoor moeten wij het gewicht van de cultuur niet onderschatten en die met elkaar in ons voordeel veranderen. Cheers!
Joshua Zandberg
Joshua Zandberg is voorzitter van het Landelijke Netwerk Biseksualiteit en elke week schrijft hij een column over zijn leven als bi-man.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
