‘Achter Nietzsche Aan’: worden wie je bent

Daar staat hij dan, in de kamer van Nietzsche. Het was een lange reis, van Nederland naar Turijn. Opgelucht haalt hij adem. Zal hij hier de aanwezigheid van de grote filosoof voelen?

Tekst: Dennis van den Berg

“Ik leerde Nietzsche kennen toen ik vierentwintig was.” Aldus Dennis van den Broek (43), schrijver van het boek Achter Nietzsche aan. “Die kennismaking was echt een mokerslag in mijn leven. Ik voelde een enorme herkenning. Nog nooit had ik zoiets gelezen, ik kreeg er zelfs een hogere hartslag van. Die man heeft zo een explosieve manier van schrijven, zijn woorden knetteren echt van de pagina’s af. Ik heb best veel gelezen, maar dit had ik nog nooit meegemaakt.”

Appèl tot bescheidenheid

Als Dennis eenmaal over Nietzsche praat kan hij niet meer stoppen. “Als mijn verhalen te lang worden moet je het zeggen hoor.” Ik stel hem gerust. Hij benadrukt: “Eigenlijk is Nietzsche niet eens zo een ingewikkelde filosoof. Zijn werk is doordrenkt van humor, hij is scherp en heel uitdagend. Ken je die uitspraak: “That which does not kill us makes us stronger.”? Die is van Nietzsche. Wat ik het mooie vindt aan Nietzsche is dat hij duidelijk maakt dat iedereen zijn eigen perspectief heeft. Je moet een ander vooral niet lastig vallen met jouw perspectief. Wat je van een bepaalde film vindt, wat je van de politiek vindt, dat komt allemaal voort uit je eigen verleden, je biologische achtergrond, je ervaringen. Zijn werk is een appèl tot bescheidenheid.”

Achter Nietzsche aan – Dennis van den Broek

Ziekte 

“Nietzsche was een ziekelijke man. Soms lag hij hele dagen op bed. Desondanks was hij een aanhanger van het leven en raadde iedereen aan hetzelfde te doen. Hij was een optimist, geen pessimist. Toch is het precies die ziekte waardoor zijn filosofie tot stand kwam. Zijn ziekte daagde hem uit steeds weer de weinige lichtpuntjes in het leven op te zoeken. In zijn leven had hij misschien wel meer slechte dagen dan goede, en precies dat leerde hem een optimist te zijn.” Nog een keer citeert Dennis de filosoof: “‘Het diepste punt van mijn lichamelijke ellende was precies het moment waarop ik ophield pessimist te zijn.’ Dat zegt alles.”

“Al zijn teksten zijn onderzocht, quotes opgelicht, allemaal om bewijzen te vinden dat hij homo was.”

Homo?

Dat Nietzsche bij veel mensen tot de verbeelding spreekt mogelijke duidelijk zijn. Er is werkelijk van alles over hem geschreven. “Er bestaat zelfs een studie waarin onderzocht wordt of hij homoseksueel was. Al zijn teksten zijn geanalyseerd, onderzocht, quotes zijn opgelicht, allemaal om bewijzen te vinden dat hij homo was. Natuurlijk, hij is nooit getrouwd, het was een zonderlinge man en hij trok zich vaak terug in eenzaamheid. Er bestaan brieven van Nietzsche waarin hij behoorlijk intiem correspondeert met een goede vriend, bijna tegen het homo-erotische aan, maar is dat genoeg om te concluderen dat hij homoseksueel was? Dat fascineert me, al die mensen die hem hebben onderzocht, al die rijen boekenkasten die over hem zijn volgeschreven.”

Onzekerheid

“Tegelijkertijd wierp dat wel de vraag op wat ikzelf in godsnaam bij te dragen had aan die lange rij boeken. Tijdens mijn onderzoek kwam ik terecht in Weimar, Duitsland, in een grote bibliotheek met een grote collectie boeken over Nietzsche. Het duizelde me hoeveel kasten daar volgeschreven waren over die ene man. Dan denk je wel: Wat heb ikzelf in hemelsnaam toe te voegen?”

Het duurde niet lang voordat Dennis het antwoord op die vraag had. “Ik zag het televisieprogramma, Langs de oevers van de Yangtze, en bedacht me dat er nog veel meer mensen moesten bestaan die net zo onder de indruk zijn van Nietzsche als ik. Die mensen wilde ik ontmoeten. Daarom ben ik een tocht gaan maken door Duitsland en Zwitserland, langs plekken waar hij gewoond heeft, waar hij geschreven heeft, waar hij begraven ligt. Het boek dat daaruit voort gekomen is, is een verslag van mijn zoektocht naar de grote filosoof.” Trots houdt hij zijn boek omhoog, Achter Nietzsche aan. 

“Ik heb zoveel gezien, zoveel mensen gesproken, dit boek is een zoektocht, een reis in de voetsporen van Nietzsche. Het is mijn kindje.”

Turijn

“En daar stond ik dan, in dat kleine kamertje. Hier bracht Nietzsche zijn laatste bewuste levensjaren door. Het is nog steeds een groot mysterie wat er daarna met hem gebeurde. In ieder geval werd hij compleet gestoord en eindigde uiteindelijk als kasplantje.” Via-via hoorde Dennis van deze kamer, tijdens zijn verblijf in Turijn. De vrouw die er nu woonde stond niet negatief tegenover bezoekers, “dus trok ik de stoute schoenen aan. Het is geen museum, gewoon de slaapkamer van een bejaarde Italiaanse vrouw. Zij vertelde mij de wildste verhalen over bezoekers die totaal in extase geraken zodra ze de kamer betreden, over de brieven die ze wekelijks krijgt geadresseerd aan Nietzsche. Er worden nog steeds dagelijks tulpen neergelegd voor het huis. En daar stond ik dan, in die kleine kamer. Ik had verwacht diep onder de indruk te zijn, ergens de aanwezigheid van Nietzsche te voelen. Niet als geest, maar in de muren, de vloer. Ik voelde niets.”

Kindje

Misschien voelde Dennis de opkomende gekte van zijn idool, de totale leegte waardoor Nietzsche niet veel later bevangen zou worden. Hij zette zijn reis voort en schreef uiteindelijk zijn boek af, Achter Nietzsche aan. “Dit boek is echt een reis. Ik heb zoveel gezien, ik heb met zoveel mensen gesproken, dit boek is een zoektocht, een reis in de voetsporen van Nietzsche. Het is mijn kindje.”

www.achternietzscheaan.nl

•••

Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?

Klik hier voor meer informatie!

 

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.