Onlangs verscheen onder de titel Roze Wolkennachten een schitterend boek over de geschiedenis van twee zaken die bijna een kwart eeuw lang toonaangevend waren in het homo-uitgaansleven van de stad Utrecht: homodisco De Roze Wolk en homocafé De Wolkenkrabber.
Tekst: Peter Koop
Het idee voor dit boek kwam van de oprichter en eigenaar van beide zaken, Jan Scheepstra, en werd opgepakt door historicus Adrianne Dercksen, die zelf acht jaar in De Roze Wolk werkte. Ze werkte er anderhalf jaar aan, daarbij puttend uit een uitgebreid archief en ongeveer honderd interviews met medewerkers en bezoekers van zowel de “Wolk” als de “Krabber” zoals beide zaken kortweg genoemd werden.
Herdenkingen
Het resultaat is een prachtig uitgevoerd boek, met harde kaft, fraaie vormgeving en in full color zodat de talrijke oude foto’s en andere afbeeldingen goed uitkomen. Jan Scheepstra maakte de voltooiing helaas niet meer mee: hij overleed op 13 januari van dit jaar. Het eerste exemplaar van Roze Wolkennachten werd tijdens het jaarlijkse Midzomergracht Festival overhandigd aan de Utrechtse burgemeester Jan van Zanen, die vervolgens de Annie Brouwer-Korfprijs postuum aan Jan Scheepstra toekende.
Adrianne Dercksen overhandigt op 17 juni 2018 het boek aan de Utrechtse burgemeester Jan van Zaken. Van Zanen reikt vervolgens de Annie Brouwer Korfprijs postuum uit aan Jan Scheepstra voor zijn jarenlange inzet voor de regenbooggemeenschap.
Het boek is echter niet het enige waarmee De Roze Wolk in herinnering werd geroepen: zo voer tijdens de Utrecht Canal Pride op 16 juni een Roze Wolk-boot mee en was er op zondag 24 juni een groot feest in café Kalff en de onderliggende werfkelder, waarbij de gasten zich weer even terug in de tijd van De Roze Wolk en de Wolkenkrabber konden wanen. Tenslotte was er in het Stadskantoor een foto-expositie van homo- en lesboparen die elkaar in een van beide zaken ontmoet hebben.
De Roze Wolk opende als eerste en uiteindelijk ook als enige Utrechtse homodiscotheek op 4 april 1982
Karakter
Als de eerste, en uiteindelijk ook de enige Utrechtse homodiscotheek werd De Roze Wolk op 4 april 1982 geopend in een voor deze stad zo kenmerkende half-ondergronds gelegen werfkelder aan de Oudegracht. In oktober 1984 volgde bovengronds een bijbehorend homocafé onder de naam De Wolkenkrabber. Beide zaken hadden een open en gastvrij karakter, het café zelfs letterlijk door de grote ramen, dit in tegenstelling tot de vroegere besloten homobars waar je eerst moest aanbellen.
De Wolk en de Wolkenkrabber werden bijna 25 jaar lang de place to be voor homo’s, lesbo’s, biseksuelen, hetero’s, transgenders en drag queens uit alle lagen van de bevolking, zowel uit de stad Utrecht als uit de wijde omgeving. Befaamd waren de maandelijkse vrouwen- en mannenavonden, Girlsz- en Boysznights, de nieuwjaarsfeesten, Koninginnenacht, de Sunday Club, Barfly, Diva Nights en PenPals – foto’s en posters van al deze evenementen zijn in het boek terug te vinden.
Bovendien speelden beide zaken een belangrijke rol bij publieke homo-initiatieven zoals de aidsvoorlichting, Kunst in de Wolken, het Midzomergracht Festival en de EuroGames van 2005. Met deze openheid, het trendy karakter en de creativiteit bij de feestavonden kunnen De Roze Wolk en de Wolkenkrabber gezien worden als het Utrechtse equivalent van de April en de Havana die in dezelfde periode in de Amsterdamse Reguliersdwarsstraat trendsettend waren.
Per 1 januari 2006 sloten De Roze Wolk en De Wolkenkrabber hun deuren.
In lijn met de algehele terugloop van het discotheekbezoek kwam uiteindelijk ook het einde voor De Roze Wolk: per 1 januari 2006 werd de zaak gesloten, tegelijk met café De Wolkenkrabber. Dat laatste werd in 2007 opgevolgd door gaybar Chueca en in 2011 door het huidige homocafé Kalff.
Inspiratie
Al met al is Roze Wolkennachten een hoogtepunt in de geschiedschrijving over de homohoreca. Het zou dan ook mooi zijn als het inspireert tot vergelijkbare boeken over andere befaamde homo-uitgaansgelegenheden, zoals de bekende zaken in Amsterdam, Gay Palace in Rotterdam, de Golden Arm in Groningen of ‘t Bölke in Enschede.
Het boek over De Roze Wolk en de Wolkenkrabber zal met name voor de oud-medewerkers en vroegere bezoekers vele mooie herinneringen oproepen, maar ook voor wie er zelf niet is geweest geeft het in woord en beeld een prachtige impressie van het homo-uitgaansleven in de bloeiperiode van de jaren ’80 en ’90.
Over de auteur
Adrianne Dercksen (1954) is historicus met een journalistieke inslag. Zij studeerde geschiedenis in Utrecht en woont er al bijna vijfenveertig jaar. Zij werkte zelf ook acht jaar in de Roze Wolk. Na haar promotieonderzoek werkte ze enige jaren op de universiteit Utrecht en daarna twintig jaar als communicatiemanager bij twee goede doelen. In 1994 schreef zij, tgv het 25-jarig jubileum van Pann, een boek over de geschiedenis van deze LHBT-jongerenorganisatie: Meer dan een feest. Andere boeken van haar: Het Goede Doel. Over goedbedoeld idealisme en doelgericht eigenbelang (2015), Geschiedenis van de onmaatschappelijkheidsbestrijding in Nederland 1920-1970 (1987).
Meer informatie: www.derozewolk.info
Het boek is hier te koop.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
