Precies vijfentwintig jaar geleden debuteerde wetenschapsjournalist, publicist en beeldend kunstenaar Gert-Jan van den Bemd in het blad Mens & Gevoelens van Margreet Dolman. Op creatief en literair gebied is hij min of meer een duizendpoot. Zo exposeerde hij als beeldend kunstenaar in ondermeer Nederland, België, Marokko, Zuid-Afrika en De Verenigde Staten. In 2013 ontvangt Gert-Jan de Delta Lloyd Poëzieprijs van België en een jaar later de eerste prijs in de schrijfwedstrijd van literair tijdschrift Tirade. En in 2015 wint hij Heel Holland Schrijft. Eerder dit jaar verscheen zijn debuutroman ‘De verkeerde vriend’ die als thema aantrekkingskracht en niet-uitgesproken verlangen heeft. De Gaykrant zocht hem op.
Tekst: Paul Hofman
Jouw eerste roman heeft een intrigerende titel. Waar heb jij je inspiratie vandaan gehaald?
‘Het idee voor ‘De verkeerde vriend’ ontstond tijdens een zomervakantie, op een camping. Vlakbij was een discotheek. Ik fantaseerde hoe jongeren ’s nachts uit verveling de camping op slopen om daar de boel op stelten te zetten. Hoe zouden de vaste bewoners reageren als hun rustige bestaan werd bedreigd?”
Kun je een tip van de sluier oplichten over het verhaal?
“Ik concentreerde me op één kampeerder, Werner Mans, het prototype van de angsthaas. In de zomer verblijft hij met vrouw Murielle en dochter Roos (16) in een stacaravan op een camping in hun eigen woonplaats. Roos wil uit, met twee vriendinnen naar die discotheek. Waar Werner voor vreest, wordt realiteit: ze ontmoet daar vrienden die Werners kalme bestaan bedreigen. En ook al valt die bedreiging in de praktijk mee, in Werners hoofd wordt het probleem reusachtig. Tegen zijn natuur in voelt hij zich gedwongen om in te grijpen. Met desastreuze gevolgen.”
“Mijn hoofdpersoon is het prototype van een angsthaas”
Hoe verliep het schrijfproces?
“Ik heb gemerkt dat het schrijven van een roman een stuk lastiger is dan van een kort verhaal. De spanningsopbouw, de detaillering en de subplots vragen extra aandacht. Het is een langdurig proces van schaven, schrappen en polijsten. Moeilijker dan bij een verhaal is het bepalen van het punt waarop je kunt zeggen dat het boek ‘af’ is. Bij een verhaal weet ik dat zeker, of meen ik het zeker te weten. Bij een roman blijf ik twijfel houden. Toch, of misschien wel daarom, is het een uitdaging en een interessant proces. Soms raakte ik in een stroomversnelling, dan werd ik meegesleurd door een stroom waarvan ik de bron niet herkende. Dat is geweldig.’
De relatie tussen hoofdpersoon Werner en mannen is belangrijk. Hoe omschrijf je die ‘roze link’?
“Een van die ‘stromen’ in het boek is de relatie van Werner met mannen, wat jij aanduidt met ‘de roze link’. Die is onbewust maar onmiskenbaar de verhaallijn ingeslopen. Werner bevindt zich in het centrum van een denkbeeldige driehoek, met Gus, Bruno en Victor op de hoekpunten. Gus is Werners schoolvriend van vroeger. Met Bruno, de beheerder van de camping, vormt Werner een bondgenootschap: wij samen tegen het kwaad. Victor, een van Roos’ nieuwe vrienden, is de belangrijkste vertegenwoordiger van dat kwaad. Hoewel de relaties van elkaar verschillen – verstikkende afhankelijkheid bij Bruno, bewondering bij Gus, haat bij Victor – sluimert bij alle drie de aantrekkingskracht en het niet-uitgesproken verlangen.”
“Het draait om schaven, schrappen en polijsten”
In hoeverre is Werner Mans een alter ego van jou?
“Ik denk dat veel mensen iets in Werner zullen herkennen. Het wegkijken bij onrecht, het weglopen van gevaar, dat zit van nature in ons allemaal. Ik herken die eigenschap bij mezelf ook… en schaam me daarvoor. Een enkele keer overwin ik mijn angst. Dan kom ik voor mezelf of een ander op. Dan spreek ik iemand aan op zijn hufterig gedrag. Dat geeft voldoening, maar het is nog geen garantie voor de toekomst: elke keer regeert de angst en moet ik een drempel over.
Werner houdt van orde en regelmaat. Daar houd ik ook van, tot op zekere hoogte. Maar ik heb ook een kant die avontuurlijk is, nieuwsgierig. Ik denk dat ik me daarom zowel met wetenschap als met kunst bezig houd.”
Wat maakt jou zo bijzonder als auteur?
“Ik probeer niet complex te schrijven. Ik hou van – ogenschijnlijk – eenvoudige teksten. Met weinig woorden probeer ik een wereld te scheppen en diepere lagen te creëren. Ik laat Werner onder je huid kruipen. Je herkent zijn angsten, zijn onmacht en zijn behoefte om alles te laten zoals het is, ook al weet hij zelf ook wel dat het niet geweldig is. Als mijn lezers na ‘De verkeerde vriend’ denken ‘wees geen Werner’, ben ik tevreden.”
De roman doet je je adem inhouden. Spannend, humoristisch, indrukwekkend. Bijzonder en mooi debuut. (Paul Hofman, recensent De Gaykrant)
De verkeerde vriend, uitgeverij Manteau/Angele, prijs €19,99
Foto’s: Thomas Sweertvaegher
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
2 thoughts on “Gert-Jan van den Bemd: “De verkeerde vriend””